ΑΡΧΑΙΕΣ & ΛΟΓΙΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

“μετά βδελυγμίας”= με αηδία,με αποστροφή

(το) απευκταίον = δυσάρεστο,συμφορά

“εξ υπαρχής “= από την αρχή

“εξ απαλών ονύχων” = (μτφ).από μικρό παιδί,από νήπιο(Πβ.Ανθολ.Παλατ.V.128) και “επιφανειακά”

“αυτολεξεί”= με τις ίδιες ακριβώς λέξεις

“ασυζητητί”= αδιαμφισβήτητα, ανεπιφύλακτα

“ατιμωρητί”= χωρίς τιμωρία

“αρχαϊστί”= στην αρχαία ελληνική γλώσσα

Εξεμέτρησε το ζην = Πέθανε,τελείωσε η ζωή του.Εξέστω Κλαζομενίοις ασχημονείν =Ας επιτραπεί στους Κλαζομένιους να α-
σχημονούν(όχι όμως σε εμάς).(Τη φράση αυτή την είπαν οι έφοροι της Σπάρ-
της ,όταν τους καταγγέλθηκε ότι οι απεσταλμένοι των Κλαζομενών{ Ιωνική πόλη}λέρωσαν τους θρόνους τους στη γερουσία με καπνιά).Εξ ημισείας =Μισά μισά,από μισά ο καθένας.Εξ ιδίων κρίνει τα αλλότρια = Λαμβάνοντας υπόψη τα δικά του κρίνει τα ξένα.Εξομοιώνει ξένα πράγματα με τη δική του κατάσταση.Εξις δευτέρα φύσις = Η συνήθεια καταντά δεύτερη φύση(Πβ.Cic., Tusc.Εξ οικείων τα βέλη = Οι επιθέσεις προέρχονται από οικεία πρόσωπα.Εξ ολοκλήρου = ολοκληρωτικά.Εξ ονόματος = εκ μέρους,ως εκπρόσωπος.Εξ όνυχος τον λέοντα = Λέμε τη φράση ,όταν θέλουμε να τονίσουμε ότι από κάποια μικρή ένδειξη μπορεί να διαφανεί ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου

Εξ ορισμού =δικαιωματικά,επίσημα.Εξ ου =από όπου.Εξ όψεως =από την όψη.Εξ υπαρχής = από την αρχή.Εξ υφαρπαγής = από κλοπή.Εξ ύψους = από τον ουρανό.Εξωθεν = Από έξω

μύριοι= δέκα χιλιάδες ΑΛΛΑ μυρίοι= αναρίθμητοιΚατ’ αρχήν= κυρίως, βασικάΑΛΛΑ Κατ’ αρχάς= αρχικά

“Μεταξύ σφύρας και άκμονος” = ανάμεσα σε δύο εμπόδια,σε δύο κακά

“Εκ των ων ουκ άνευ(sine qua non)” = Αναφέρεται σε πράγμα,στοιχείο ή ιδιότητα,που είναι απαραίτητα ή αναντικατάστατα σε κάτι ή για κάτι

“Νήδυμος ύπνος” = βαθύτατος ύπνος.Πβ.Ομ.Οδ.υ.79.

“Πνέω τα λοίσθια “= ψυχορραγώ,βρίσκομαι στα πρόθυρα του θανάτου.
“Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται” = Οταν κανείς δυστυχήσει όλοι κοιταζουν να επωφεληθούν από τη δυστυχία του.(Μενάνδρου Γν.Μονόστ.123.)
“Ερρέτω” = πήγαινε στο διάβολο,ας πάει κατά διαόλου

“de profundis”Λατιν.=εκ βαθέων , από τα βάθη της ψυχής μου

«Μηδέν ἂγαν»= τίποτε σε υπερβολικό βαθμό [Χίλων ή Σόλων ή Θαλής κλπ.- Θεογν.335]

“Επί τον τύπον των ήλων”= Λέγεται για ανθρώπους που είναι δύσπιστοι και θέλουν απτές αποδείξεις, για να πειστούν για κάτι.Π.χ. «Αυτός ,αν δε βάλει το χέρι του επί τον τύπον των ήλων ,δεν πιστεύει τίποτε απʼόσα του είπαμε»(Από την περίφημη φράση που είπε ο άπιστος Θωμάς ,όταν τον πλη-ροφόρησαν οι άλλοι μαθητές για την Ανάσταση του Χριστού.Πβ.Ιω.Κ.25).

“Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα “= λέγεται συνήθως σε εκείνους που καυχώνται για προγενέστερα ανεπιβεβαίωτα κατορθώματά τους και προκαλούνται τώρα να τα επαναλάβουν,για να αποδείξουν ότι δε λένε ψέματα [η φράση προέρχεται από τον αισώπειο μύθο «Ανήρ κομπαστής»]
“Εν τη ρύμη του λόγου “= στη ροή της κουβέντας

“Κομίζω γλαύκα ες Αθήνας ” = Μεταφ.Λέγεται γιʼαυτούς που μιλούν για πολύ γνωστά πράγματα ,σαν να ήταν εντελώς νέα και άγνωστα

“Από καθέδρας” = με ύφος αυθεντικό,δογματικό.Π.χ «ομιλεί από καθέδρας».(ομιλεί με ύφος μη επιδεχόμενο αντίρρηση)Λατινικά : ex cathedra.
“Αιδώς Αργείοι” =Ντροπή κύριοι!Δεν ντρέπεστε επιτέλους; “

« Γῆ πάντα τίκτει και πάλιν κομίζεται»= όλα από τη γη γεννιούνται και σ’αυτήν ξαναγυρνούν [Μενάνδρου Γνῶμαι Μονόστιχοι 89]

“Κύμβαλον αλαλάζον ” = μεταφ.λέγεται για άνθρωπο που απηχεί ξένες γνώμες άκριτα.Παύλ.ΑʼΚορινθ.ιγʼ.1.

“Εν ριπή οφθαλμού” = Μεταφ.Ακαριαία,ξαφνικά.(Φράση από την Κ.Διαθήκη Πβ.Παύλου ,Κορινθ.Α.ΙΕ.52).

“Κρανίου τόπος ” = Λέγεται για κάποιο μέρος ,όπoυ η ζωή σʼαυτό είναι πραγματική κόλαση.Ματθ.ΚΖ.33.Επίσης Ιω.ΙΘ.17.

“Μετά λόγου γνώσεως” = με πλήρη επίγνωση των πραγμάτων.

“Πύρρειος νίκη “= νίκη που συνεπάγεται όμως τεράστιες απώλειες.Νίκη που συνεπιφέρει και στον νικητή μεγάλη φθορά,έτσι ωστε να ισοδυναμεί με ήττα(Η φράση προήλθε από την αιματηρή νίκη του Πύρρου εναντίον των Ρωμαίων στην Ηράκλεια της Ιταλίας το 280 π.Χ

“Έπεα πτερόεντα” = Φτερωτά λόγια ,λόγια του αέρα. Π.χ « Δεν παίρνω ποτέ στα σοβαρά προφορικές υποσχέσεις .ʼΟλα αυτά για μένα είναι έπεα πτερόεντα»(

“Εστι δίκης οφθαλμός ος τα πανθʼορά” = Υπάρχει το μάτι της δικαιοσύνης
που βλέπει τα πάντα,τίποτε δε μένει ατιμώρητο.

“Είπα και ελάλησα ,αμαρτίαν ουκ έχω “= Η φράση χρησιμοποιείται με την έννοια :εγώ ξεκαθάρισα από πριν τη θέση μου,προειδοποίησα για τη στάση μου-τώρα δεν έχω καμιά ευθύνη για ό,τι έγινε ή ό,τι θα γίνει.
“Ειρήσθω εν παρόδω” = ας ειπωθεί παρενθεντικά, παρεμπιπτόντως

“Αμ’έπος αμ’έργον” = το’πε και το’κανε.(Ηρόδοτος ΙΙΙ135 «αμα έπος τε και έργον εποίει» δηλ. μόλις ξεστόμιζε το λόγο ,έκανε και το έργο).

“Αβρόχοις ποσί”= με στεγνά πόδια.Μεταφ.=χωρίς κόπο,χωρίς ζημιά(ηθική ή υλική).Π.χ «Αντε τυχερέ ξέμπλεξες από αυτήν την ιστορία αβρόχοις ποσί». Προέλευση :Από τη γνωστή βιβλική ιστορία της διέλευσης των Εβραίων μέσα από την Ερυθρά θάλασσα,χωρίς να βραχούν τα πόδια τους.»Αι εξακόσιαι εκείναι χιλιάδες αι την Ερυθράν θάλασσαν αβρόχοις ποσί διαπεράσαι …»